Autor Witryny/Website by: Leszek Zdrach, Autor fotografii/Photographs by: Leszek Zdrach, Kontakt/Contact: leszekzdrach@gmail.com

Lotnisko Kętrzyn Wilamowo

Lotnisko Kętrzyn Wilamowo Foto Galeria

1910
  w firmie Friedricha Festa z Reszela  wyprodukowano samolot projektu inżyniera Bloessa z Kętrzyna. Maszyna była jednopłatowcem z silnikiem o mocy 50 KM. Samolot miał 10 m długości i 14 m szerokości i ważył 450 kg.

1929
nad terenami dzisiejszego lotniska Kętrzyn Wilamowo przeleciał ogromny sterowiec LZ 127 Graf Zeppelin . Prawdopodobnie podczas swojej podróży dookoła świata, która rozpoczęła się 7 sierpnia w Lakehurst i trwała miesiąc.

1929-1935
Komunikację lotniczą Rzeszy z Prusami Wschodnimi – z Krainą Wielkich Jezior Mazurskich – utrzymywano z wykorzystaniem wodnosamolotu. Wodnosamolot Dornier Do X kursując do Giżycka zabierał do 100 osób, dysponując miejscami na 2 pokładach (na wyższym dla VIP a na dolnym turystyczne).
Samolot "DO X" był handlowym statkiem powietrznym. Został zaprojektowany po pierwszej wojnie światowej w niemieckiej Dornier- Werke i zbudowany w roku 1929. W swoim czasie był zdecydowanie największym samolotem na świecie. Został wycofany z eksploatacji w 1935r. Dalsze jego używanie było nieopłacalne w wyniku różnych problemów związanych z bezpieczeństwem.
Zamieszczone zdjęcie zostało wykonane przez mieszkańca Kętrzyna (Rastenburga) podczas imprezy na jeziorze Niegocin w Giżycku (Lotzen).

1935
powstało lotnisko sportowe Weischnuren (obecnie Wajsznory) a po wojnie nazwane od nieistniejącego już majątku Wilhelmsdorf (obecnie Wilamowo), Kętrzyn Wilamowo.

1940 lipiec
  podjęto decyzje o budowie tajnej kwatery Hitlera nazywanej „Wilczy Szaniec”. Stanowiła ona 200 budynków: schrony, baraki , elektrownie, dworzec kolejowy i najważniejsze - lotnisko

1941 grudzień
oddano po przedłużeniu    do użytku  pas startowy . Był on przystosowany do obsługi samolotów (w wersji pasażerskiej) Ju-52 i czteromotorowych Focke-Wulf 200 Fw Condor jego kształt jest taki jak obecnie - w literę X.

1942  8 luty.
zaraz po starcie rozbił się samolot z Fritzem Todtem ministrem przemysłu zbrojeniowego III Rzeszy.

1944  20 lipca
  po nieudanym zamachu na Hitlera, z lotniska odleciał do Berlina samolotem typu  „He 111” Claus von Stauffenberg oficer niemiecki, szef sztabu armii rezerwowej.

1944 po  20 listopada
   trwała ewakuacja supertajnej kwatery Hitlera – Wilczego Szańca oraz przygotowania do jej likwidacj

1945  24
stycznia
w gierłowskim lesie nastąpiły potężne eksplozje. To saperzy armii niemieckiej likwidowali “Wolfsschanze”. Do wysadzenia ciężkiego bunkra potrzebowano 8-12 ton materiału wybuchowego, w zależności od kubatury obiektu.

1945
opustoszałe lotnisko wykorzystywała Armia Czerwona

1954  6 października
o godzinie 13.00 z Lotniska Wilamowo wystartował samolot z więźniem stanu Kardynałem Stefanem Wyszyńskim. Przewożono go z dotychczasowego miejsca zesłania w Stoczku Klasztornym do Prudnika w województwie opolskim.

1973 – 11
czerwca powstaje Aeroklub Kętrzyński

1976
w Karolewie powstało Technikum Mechanizacji Rolnictwa o specjalizacji agrolotniczej. Uczniowie korzystali z Ośrodka Doświadczalnego Instytutu Lotnictwa „Agrolot”

1983
– rozwiązanie przez Aeroklub Polski Aeroklubu Kętrzyńskiego ze względu na zanik działalności aeroklubowej i aktywności członków oraz brak zainteresowania władz lokalnych. Lotnisko ulega systematycznej degradacji i prawie znika z mapy lotniczej Polski

1998
- w wyniku przetargu lotnisko zostało zakupione przez osoby prytawtne

1998 4 września
- spotkanie założycieli Aeroklubu Krainy Jezior

1998 18 wrzesnia
- pozytywne rozpatrzenie przez Aeroklub Polski wniosku o reaktywowanie Aeroklubu Ketrzyńskiego,funkcjonującego od tego momentu pod zmienioną nazwa - AEROKLUB KRAINY JEZIOR

1999 sierpień
- pierwsza z cyklu imprez lotniczych, popularyzujących lotnictwo. Poczatek ery ogromnej aktywności i intensywnej reaktywacji lotniska Kętrzyn Wilamowo.

żródło:http://ketrzyn.softel.com.pl/index.php?op=strony&strona=historia&lang=pl



Dlaczego las pod Kętrzynem wybrano na stanowisko dowodzenia naczelnego dowódcy OKW? Jako oczywiste należy przyjąć, że stolica przystępującego do wojny państwa nie może być dogodnym miejscem na siedzibę kwatery głównej i jej organów dowodzenia. Obawiając się ataków lotniczych na Berlin (tak radzieckich jak i angielskich) sztab OKW zalecił specjalistom od budownictwa fortyfikacyjnego wybudowanie zespołu bezpiecznych bunkrów na stanowisko dowodzenia kwatery głównej Hitlera - naczelnego wodza sił zbrojnych III Rzeszy (Hitler mianował się naczelnym dowódcą Wehrmachtu w 1938r., a w grudniu 1941r. - po klęskach pod Moskwą - również dowódcą naczelnym wojsk lądowych).

Wybór padł na Prusy Wschodnie, a obiekty fortyfikacyjne i liczne garnizony dodatkowo wzmacniały bezpieczeństwo, eliminując możliwość penetracji terenu przez ośrodki wywiadowcze przeciwników.

Na miejsce stanowiska dowodzenia "Führerhauptquartier" wybrano lasek pod Rastenburgiem (w 1945r. miastu nadano nazwę Kętrzyn od nazwiska wielkiego działacza polskiego Warmii i Mazur, Wojciecha Kętrzyńskiego).

Teren ten w okresie międzywojennym stanowił miejsce niedzielnego wypoczynku ze względu na dorodny drzewostan, bliskość kilku jezior oraz dobrą komunikację kolejową i drogową (szosa do Giżycka, linia kolejowa do Węgorzowa). Tu w lesie postanowiono umieścić stanowisko dowodzenia kwatery głównej OKW.
Budowę obiektów powierzono renomowanej firmie III Rzeszy w dziedzinie budownictwa fortyfikacyjnego i specjalnego. twórcą firmy był Fritz Todt - inżynier, specjalista od budownictwa drogowego, od 1939 roku generalny Inspektor komunikacji drogowej, później w randze generała-majora minister zbrojeń i produkcji wojennej (zginął 8 lutego 1942r. w katastrofie lotniczej po wystartowaniu z Kętrzyna).

Budowę rozpoczęto wczesną jesienią 1940 roku, zamykając już od września dostęp na teren lasu dla ludności cywilnej. Po ukończeniu prac budowlanych teren i obiekty starannie zamaskowano.

Nie zdołano dokładnie ustalić kiedy, w jakim okresie "Wilczy Szaniec" został zasiedlony przez kwaterę główną OKW. W przybliżeniu podaje się, że było to w pierwszych dniach wojny niemiecko-radzieckiej, gdy armie Wehrmachtu wdarły się już w głąb terytorium radzieckiego.
Zespół bunkrów oddanych do użytku w 1941r. przyjął nazwę "Wolfsschanze" ("Wilczy Szaniec"). W latach późniejszych został rozbudowany do ogólnej liczby około 80 obiektów fortyfikacyjnych (w tym około 30 bunkrów typu ciężkiego) i około 50 obiektów towarzyszących i usługowych.
Kompleks budynków "Wolfsschanze" z lat 1943-1945 jest większy i obejmuje tereny na północ od toru kolejowego. Świadczy o tym, że bunkry wzniesione do czerwca 1941r. stanowiły tylko pierwszą część stanowiska dowodzenia kwatery głównej OKW.

Teren "Wolfsschanze" podzielony został na trzy strefy, osobno ogrodzone i osobno strzeżone. Strefa I obejmowała rejon bunkrów Hitlera, Keitla i Bormanna. Oddzielona od pozostałych stref drutem kolczastym i polem minowym, była najostrzej strzeżonym rejonem. Przed wejściem do tej strefy sprawdzano dokładnie przepustki i dowody tożsamości nawet znanym osobistościom z kierownictwa III Rzeszy, jak ministrowie, generalicja. Przepustki stałe na wejście do strefy były często zmieniane. Najczęściej stosowano dla wezwanych na konferencje i narady, przepustki jednorazowe. Obowiązywała wszystkich wchodzących kategoryczna zasada pozostawienia broni przed wejściem do tej strefy.

Druga strefa także dokładnie strzeżona obejmowała obiekty sztabowe OKW i OKH oraz przedstawicieli różnych rodzajów wojsk głównych ich Inspektorów, komendanturę stanowiska dowodzenia (kwatery głównej), centrale łączności, inne obiekty dowództwa. Na terenie tym obowiązywały też specjalne przepustki. Trzecia strefa - mieszcząca głównie obiekty pomocnicze i mieszkalno-hotelowe była mniej chroniona, lecz by się dostać na jej teren trzeba było uzyskać specjalne zezwolenie ochrony wewnętrznej. Systemy alarmowe i uzbrojone minami szlabany drogowe zabezpieczały wejścia i wjazdy.

Nad bezpieczeństwem "Wolfsschanze" na zewnątrz czuwała silnie rozbudowana w rejonie Kętrzyna służba bezpieczeństwa Rzeszy. Wewnątrz twierdzy czuwali dzień i noc SS-mani z gwardii przybocznej Hitlera, z batalionu "Leibstandarte". Hitler w "Wolfsschanze" czuł się bezpiecznie. Mury bunkrów, gwardia przyboczna i pola minowe oddzielały go od świata.

Wybór "Wolfsschanze" na stała siedzibę kwatery głównej OKW spowodował, że najbliższe otoczenie führera zaczęło gorączkowo poszukiwać obiektów w Prusach Wschodnich na swe siedziby. Reichsführer SS, Henrich Himmier, osiedlił się w pobliżu miejscowości Pozezdrze, na trasie Giżycko-Węgorzewo. W Mikołajkach była kwatera Abwehry (wywiad wojskowy), w Giżycku - Oddział Sztabu Generalnego OKH - "Obce Armie-Wschodu". W Sztynorcie często przebywał minister spraw zagranicznych - Joachim von Ribbeentrop.

Już w czasie budowy pierwszej, najstarszej części "Wolfsschanze", w pobliżu Gierłoży rozlokowały się dowództwa naczelne różnych rodzajów sił zbrojnych. W Mamerkach, w lesie nad jeziorem Mamry, zespół bunkrów zajęło naczelne dowództwo OKH (wojsk lądowych) z częścią operacyjną sztabu generalnego przyjmując kryptonim "Anna".
Później niezbędne do prowadzenia działań zbrojnych na froncie wschodnim komórki sztabu generalnego OKH umieszczono w "Wolfsschanze", likwidując stanowisko dowodzenia naczelnego dowództwa wojsk lądowych "Anna" w Mamerkach.

Naczelne dowództwo wojsk lotniczych na czele z Hermanem Göringiem na swą siedzibę wybrało Puszczę Piską. Lubujący się w luksusach Göring, między bunkrami stanowisk dowodzenia, kazał wybudować kilka okazałych willi.
Prawie stała obecność głównych dygnitarzy III Rzeszy na terenie Prus Wschodnich świadczy o tym, że "Wolfsschanze" było głównym stanowiskiem dowodzenia.

"Wolfsschanze" miała wielokrotny system gwarantujący bezpieczeństwo kierownictwa Rzeszy ale i niezawodną bezpośrednią łączność telefoniczną z Berlinem oraz sprawną komunikację lotniczą.

Szybką komunikację łącznikową zabezpieczały małe samoloty będące na lądowisku pomocniczym znajdującym się w strefie nr 2 kwatery Hitlera.

Funkcjonariusze Kancelarii Rzeszy na czele z Hitlerem, dowództwo wojsk lądowych Wehrmachtu (które było zlokalizowane w Mamerkach) oraz inni dostojnicy wojskowi i państwowi korzystali z lotniska oddalonego o 6 km do centrum kwatery, za drogą i linią kolejową Kętrzyn-Giżycko.

Znajdujące się w Wilamowie k/Kętrzyna lotnisko było głównym portem lotniczym "Wolfsschanze". Zostało przygotowane i oddane do eksploatacji w 1941r. w okresie zakończenia pierwszego etapu budowy "Wolfsschanze".

Betonowe pasy startowe umożliwiały lądowanie samolotów. Były również hangary na samoloty, stacje meteorologiczne, stacja radarów i urządzenia pelengacyjne. Fragmenty zachowały się do dziś. Na lotnisku stały eskadry samolotów Hitlera, Naczelnego Dowództwa Wehrmachtu (OKW) i kurierów Hitlera. Na początku wojny Hitler dysponował dwoma pilotami i sześcioma samolotami. W późniejszym okresie ilości te powiększyły się i w 1944r. osobisty pilot Hitlera - Hans Baur był panem 12 pilotów i ok. 40 samolotów typu "Condor", "Ju 290", "He 111" i Fieseler "Storch".

Po wojnie, w pierwszych latach było zajęte i eksploatowane przez Armię Radziecką a później Wojsko Polskie, Instytut Lotnictwa i Polskie Zakłady Lotnicze Warszawa-Okęcie, które za zobowiązania podatkowe wobec Gminy Kętrzyn przekazały teren i obiekty lotniska Gminie.

W wyniku przetargu w dniu 31.07.1998r. lotnisko zostało zakupione przez osoby prywatne (Stanisław Tołwiński 55% oraz Paweł Brun, Marek Czeredys i Bogusław Gnatowski po 15%), na którym od 1999r. aktywnie działa Aeroklub Krainy Jezior organizując imprezy i szkolenia lotnicze.

źródło:http://www.militarypark.pl/pl/Po%C5%82o%C5%BCenie/Rys_historyczny.html
Lotnisko Kętrzyn Wilamowo

Pokaż Miejsca na większej mapie